Trzy generacje postępowania administracyjnego a Kodeks postępowania administracyjnego

Abstract

Javier Barnes wyróżnił trzy generacje postępowania administracyjnego. Niniejszy esej będzie próbą analizy Kodeksu postępowania administracyjnego pod kątem trzech generacji postępowania administracyjnego. Pierwsza generacja jest najstarsza. Jest to postępowanie orzecznicze, czyli klasyczne postępowanie administracyjne. Organy administracji publicznej wydają formalne decyzje adresowane do indywidualnego adresata. Model ten w anglosaskiej literaturze określany jest jako command and control. Kodeks postępowania administracyjnego zawiera wyłącznie normy I generacji. Druga generacja postępowania administracyjnego, zwana rulemaking procedure, czyli postępowaniem w sprawach wydawania aktów administracyjnych generalnych nie doczekała się całościowego uregulowania w polskim systemie prawa. W tym zakresie istnieje cały szereg regulacji o charakterze szczegółowym w przepisach prima facie materialnego prawa administracyjnego. Inaczej niż w I generacji postępowania administracyjnego generalny akt administracyjny kierowany jest do adresata określonego w sposób generalny. Trzecia generacja postępowania administracyjnego, czyli postępowanie służące kształtowaniu i wdrażaniu polityki publicznej, nie została uregulowana w Kodeksie postępowania administracyjnego. W polskim systemie prawa administracyjnego normy zawierające cechy III generacji znajdują się w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013, poz. 1235 ze zm.).

Javier Barnes has distinguished three generations of the administrative procedure. The aim of this essay is to examine the Polish Administrative Procedure Code and some other Polish statutes in terms of those three generations of the administrative procedure. The first generation of the administrative procedure is the oldest one. It is a typical adjudication procedure model where a public authority issues a formal and binding administrative decision addressed to an individually designated addressee, also called command and control in the Anglo-Saxon legal language. The Polish Administrative Procedure Code contains the first generation procedure regulations only. The second generation, i.e. rule-making procedure, is not expressly specified in the Code, though it is present in the Polish administrative law system. There is a number of statutes comprising substantial administrative regulations aiming to protect such values as public safety, health, etc. Unlike in the instance of the first generation, it results in producing an administrative act designed to address a wider and abstractly named audience, instead of a specifically identified legal and/or natural person. The third generation of the administrative procedure consists of making a public policy and implementing the procedure and it is the most complex legal regulation of the administrative activity. The best example of law containing such a sophisticated procedure in Poland is the Act on the provision of information about the natural environment and its protection, public participation in environmental protection and environmental impact assessment (Journal of Laws of 2013, item 1235, as amended) of 3 October 2008.