Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorManowska, Małgorzata
dc.contributor.authorSzuba, Maciej
dc.date.accessioned2016-05-31T14:28:35Z
dc.date.available2016-05-31T14:28:35Z
dc.date.issued2015
dc.identifier.issn1508-1117
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/18226
dc.description.abstractCelem niniejszego opracowania jest wykazanie przydatności metod analizy w oprogramowaniu GIS, w szeroko pojętych badaniach nad zmianami środowiska geograficznego miasta Mysłowice. Środowisko geograficzne tworzą elementy przyrodnicze oraz antropogeniczne, przedstawiane na mapach od stuleci. Przyjęta metoda badawcza wykazała bardzo duże możliwości zastosowania oprogramowania GIS do przeanalizowania zmian zachodzących na terenie miasta Mysłowice w latach 1883–1993. W tym celu wygenerowano dwa numeryczne modele terenu (NMT), przez zwektoryzowanie izohips oraz punktów wysokościowych. Pierwszy model wygenerowano na bazie starych niemieckich map topograficznych Messtischblatt w skali 1:25 000 z lat 1883–1942. Drugi model powstał z map topograficznych Polski w skali 1:10 000 z roku 1993. Wszystkie wyżej wymienione mapy zostały skalibrowane (zarejestrowane) do wspólnego układu współrzędnych Polska 1992. Wygenerowanie różnowiekowych NMT dało także możliwość śledzenia zmiany morfologii na wybranych liniach przekrojów. Mysłowice są miastem Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, w którym aktywność eksploatacyjna trwa już od ponad dwustu lat. Jednak ze względu na problem dostępności map, praca pokazuje jedynie 110-letnie skutki eksploatacji. Przydatność metody potwierdziła się w precyzyjnym określaniu rejonów miasta najmocniej dotkniętych skutkami eksploatacji górniczej, co zweryfikowano w terenie. Skutki podziemnej działalności górniczej są zatarte przez ślady eksploatacji powierzchniowej w kilku dużych kamieniołomach, jednak przy dokładnej analizie można je od siebie odróżnić. Dzięki oprogramowaniu GIS i precyzyjnej kalibracji starych map możliwym stanie się prześledzenie zmian zachodzących w elementach środowiska geograficznego, takich jak rzeki, zbiorniki wodne, drogi, rozwój zabudowy, zalesienie. Ponadto oprogramowanie umożliwi dokładną lokalizację niektórych nieistniejących już elementów środowiska, w tym starych wyrobisk surowców piasku, gliny i wapieni oraz śladów po dawnych hutach żelaza.pl_PL
dc.description.abstractThe aim of the study is to demonstrate the usefulness of methods of analysis in GIS software, in broad studies of changes in the geographical environment of the city Myslowice. Geographical environment are created of natural and anthropogenic elements, concluded on maps for centuries. Assumed research method showed a very high possibility of using GIS software to analyze the changes, which took place in the town of Myslowice in the years 1883–1993. For this purpose, two digital elevation model (DEM) were generated by vectorization of izohips and altitude point. The first model was based on the old German Messtischblatt topographic maps at scale of 1:25 000 from the years 1883–1942. The second model was generated from Polish topographic maps at a scale of 1:10 000 from the year 1993. All these maps have been calibrated (registered) to a common coordinate system Poland 1992. Generating uneven-aged DEM also gave the opportunity to track changes in morphology on selected lines of cross-sections. Myslowice is a city of the Upper Silesian Coal Basin, in which the exploitation activity is dating back more than two hundred years. However, due to the limited number of maps the study only shows the effects of 110 years of exploitation. The usefulness of the method was confirmed in determining the precise areas of the city, which were hardest hit by the effects of mining activities. This fact was also verified in the field. As a result of the surface exploitation in several large quarries traces of underground mining operations are erased, but with a careful analysis they can be distinguished from each other. With GIS software and precise calibration of old maps is it possible to trace the changes in the components of the geographical environment, such as rivers, water reservoirs, roads, building development, afforestation. In addition, it enables the precise location of some elements of the environment that no longer exist such as old excavation of raw materials, sand, clay and limestone or traces of the former ironworks.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesActa Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica;22
dc.subjectGISpl_PL
dc.subjectkartografia historycznapl_PL
dc.subjectnumeryczny model terenupl_PL
dc.subjectdeformacje górniczepl_PL
dc.subjecthistorical cartographypl_PL
dc.subjectdigital elevation modelpl_PL
dc.subjectmining deformationpl_PL
dc.titleWykorzystanie numerycznych modeli terenu w badaniach zmian środowiska geograficznego miasta Mysłowicepl_PL
dc.title.alternativeUse of digital elevation models in studies of changes in the geographical environment of the city Myslowicepl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.rights.holder© Copyright by Małgorzata Manowska, Maciej Szuba, Łódź 2015; Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015pl_PL
dc.page.number[109]-126pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geologii Podstawowej.pl_PL
dc.identifier.eissn2353-4826
dc.referencesCentralna Baza Danych Geologicznych Państwowego Instytutu Geologicznego, http://dm.pgi.gov.pl/.pl_PL
dc.referencesChwastek J., Janusz W., Maciaszek J., Mikołajczak J., Repelowski A., Szewczyk J., 1990, Deformacje powierzchni terenu spowodowane działalnością górniczą, „Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej, Sozologia i Sozotechnika”, 30, Gliwice.pl_PL
dc.referencesDługoborski W. (red), 1977, Mysłowice. Zarys rozwoju miasta, Wydawnictwo Śląsk, Katowice.pl_PL
dc.referencesDokumentacja kopalni Nowa Przemsza, 1932, Archiwum Wyższego Urzędu Górniczego, Katowice.pl_PL
dc.referencesDulias R., 2013, Denudacja antropogeniczna na obszarach górniczych na przykładzie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, Uniwersytet Śląski, Katowice.pl_PL
dc.referencesJaros J., 1965, Historia górnictwa węglowego w zagłębiu górnośląskim do 1914 roku, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków.pl_PL
dc.referencesJaros J., 1969, Historia górnictwa węglowego w zagłębiu górnośląskim w latach 1914–1945, Śląski Instytut Naukowy, Katowice.pl_PL
dc.referencesJaros J., 1972, Słownik historyczny kopalń węgla kamiennego na ziemiach polskich, „Zeszyty Naukowe”, 59, Śląski Instytut Naukowy, Katowice.pl_PL
dc.referencesJaros J., Sulik A., 1990, Kopalnia „Mysłowice”. Dwa wieki górnictwa, Śląski Instytut Naukowy, Katowice.pl_PL
dc.referencesJureczka J., 2005, Atlas geologiczno-złożowy polskiej i czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego 1:200 000, Państwowy Instytut Geologiczny i Ministerstwo Środowiska, Warszawa.pl_PL
dc.referencesKondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesKonopko W., 2010, Wydobycie węgla i destrukcja górotworu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, „Przegląd Górniczy”, 11(1056), t. 66.pl_PL
dc.referencesMazurek K., 2014, Wpływ eksploatacji węgla kamiennego na ukształtowanie powierzchni wybranych fragmentów miasta Ruda Śląska, „Acta Geographica Silesiana”, 15, Sosnowiec.pl_PL
dc.referencesStrzałkowski P., 2000, Wpływ płytkiej eksploatacji górniczej na zagrożenie powierzchni terenu deformacjami nieciągłymi, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, seria Górnictwo, 246, Gliwice.pl_PL
dc.referencesSulik A. (red.), 1997, 160 lat kopalni węgla kamiennego „Mysłowice” 1837–1997, Redakcja Życia Mysłowic, Mysłowice.pl_PL
dc.referencesSulik A., 2007, Historia Mysłowic do 1922 roku, Urząd Miasta Mysłowice, Mysłowice.pl_PL
dc.referencesWojciechowski T., 2007, Osiadanie powierzchni terenu pod wpływem eksploatacji węgla kamiennego na przykładzie rejonu miasta Knurów, „Przegląd Geologiczny”, 55(7), Warszawa.pl_PL
dc.referencesMapy historyczne Górnego Śląska z zaboru pruskiego (arkusze Mysłowice i Imielin) w skali 1:50 000, wydane przez C. Brik, 1860, Berlin.pl_PL
dc.referencesMapy topograficzne Górnego Śląska z zaboru pruskiego (Messtischblatty) w skali 1:25 000, wydawnictwo Lith. Anst. v. Leopold Kraatz, 1883, Berlin.pl_PL
dc.referencesMapy górnicze Górnego Śląska z zaboru pruskiego (Floztkarte des Oberschlesischen Steinkohlenbeckens) w skali 1:10 000, wydawnictwo Lith. Anst. v. Leopold Kraatz, 1902, Berlin.pl_PL
dc.referencesMapy topograficzne Polski w skali 1:25 000, wydane przez Wojskowy Instytut Geograficzny, 1933, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMapy topograficzne niemieckie Górnego Śląska w skali 1:25 000, wydane przez Wojskowy Instytut Geograficzny, 1942, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMapy topograficzne Polski w skali 1:25 000, wydane przez Centralny Ośrodek Dokumenttacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1993, Warszawa.pl_PL
dc.identifier.doi10.18778/1508-1117.22.06


Pliki tej pozycji

Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord