Rola mechanizmów rynkowych i instrumentów etatystycznych w rozwoju Indii w okresie 1947-2015

Abstract

Problem rozwoju gospodarczego państw słabo rozwiniętych jest jedną z najważniejszych kwestii zarówno teorii, jak i praktyki gospodarczej. Mimo upływu lat tematyka ta wciąż jest ważna i zajmuje znaczące miejsce w rozważaniach teoretycznych, jak i opracowywanych strategiach i raportach instytucji międzynarodowych. Jednym z najbardziej interesujących przypadków są Indie, które od czasu wyzwolenia się spod władzy brytyjskiej wdrażały różnorakie strategie rozwojowe mające skutkować wysokim tempem wzrostu gospodarczego. Ze względu na rozmiar, zróżnicowanie społeczne, etniczne, językowe, religijne kraj ten jest unikalnym przypadkiem wśród innych państw rozwijających się i postkolonialnych. Co więcej, przez długi czas były one jednym z niewielu krajów postkolonialnych, które z powodzeniem ustanowiły relatywnie sprawny i do dziś działający system demokratyczny. Problematyka i analiza doświadczeń gospodarczych Indii nie znajduje, poza nielicznymi autorami, szerszego zainteresowania wśród polskich badaczy. Obszerniejsze prace są nieliczne i wycinkowe, często skupiające się na aspekcie politycznym, a nie gospodarczym. Jest to o tyle zaskakujące, że prace poświęcone Indiom były częste w latach 50., 60. i 70. XX wieku, a polscy ekonomiści mieli swój udział w analizie przyczyn zacofania i tworzeniu strategii rozwojowych dla tego kraju. Rozprawa jest więc również próbą wypełnienia tej luki, szczególnie w zakresie przedstawienie i oceny polityki rozwojowej Indii od uzyskania niepodległości.