Protean Uses of Trust: A Curious Case of Science Hoaxes

Abstract

This article explores an intervention that practises the ‘art of deception’ in the context of biomedical publishing. Specifically, we explore the science hoax aimed at revealing problems in the peer review process. We pose a question – are science hoaxes based on deception ever justified? Drawing on interviews with biomedical scientists in the UK, we identify the issue of trust as the key element in the scientists’ evaluations of hoaxes. Hoaxes are seen by some to increase trust, and are seen by others to damage trust. Trust in science is thus a Protean concept: it can be used to argue for two completely different, and sometimes contradictory, positions. In this case, the same argument of trust was recognizably invoked to defend the hoaxes, and to argue against them.

Niniejszy artykuł opisuje projekt, w którym skorzystano ze „sztuki oszustwa” w kontekście publikacji biomedycznych. Badamy mistyfikację naukową mającą na celu ujawnienie problemów w procesie recenzji. Stawiamy pytanie: czy mistyfikacje naukowe oparte na podstępach mogą być uzasadnione? Korzystając z wywiadów z brytyjskimi naukowcami z dziedzin biomedycznych, zidentyfikowaliśmy zagadnienie zaufania jako kluczowy element w ocenie mistyfikacji przez naukowców. Mistyfikacje postrzegane są przez jednych jako zwiększające zaufanie, a przez innych jako je naruszające. A zatem zaufanie jest w nauce koncepcją zmienną: można je wykorzystać do obrony dwóch zupełnie różnych, a czasem nawet przeciwnych stanowisk. W tym przypadku argument zaufania został wykorzystany do obrony mistyfikacji i do wysunięcia argumentów przeciwko nim.