Kiedy ucho robi oko, czyli o fonetach Stanisława Barańczaka wobec muzyki

Abstract

This paper examines the question of the relations between music and the written word. Interdisciplinary interpretations of selected fonety – a literary genre proposed by Barańczak in Pegaz Zdębiał – discuss translation twists, a form of translation based on listening to the music of Mozart and the libretto of Da Ponte. Barańczak’s quasi-translations, often semantically contrary to the original, maintain the discipline required of texts written to match music. The double effect gained in fonety [translation-parodies], musical-literary provenance and at the same time ubiquitous humour, allow the reader to understand how Barańczak interpreted musical masterpieces.

Artykuł zatytułowany Kiedy ucho robi oko czyli o fonetach Stanisława Barańczaka podejmuje problematykę związków muzyki ze słowem. Interdyscyplinarne interpretacje wybranych fonetów – gatunku zaproponowanego przez Barańczaka w książce Pegaz zdębiał – przedstawiają tłumaczenia-przeinaczenia – praktykę translatorską polegającą na słuchaniu muzyki Mozarta i libretta Da Pontego. Quasi-tłumaczenia Barańczaka często pozostając w semantycznej sprzeczności z oryginałem, zachowują dyscyplinę wymaganą od tekstów pisanych do muzyki. Uzyskany w fonetach efekt podwójnej, muzyczno-literackiej przynależności, a zarazem wszechobecny humor pozwalają zrozumieć, w jaki sposób Barańczak słuchał arcydzieł.