Internetowa grupa wsparcia jako przestrzeń na opowieść o depresji i innych zaburzeniach psychicznych. Przypadek grupy „Porcelanowe Aniołki”

Abstract

The article presents the results of a qualitative research on the Facebook group called ‘Porcelanowe Aniołki’ [‘Porcelain Angels’]. The main aim of the article is to present the role of storytelling about a disease in shaping the identity of those struggling with a mental health problem, and how the functioning of the analysed support group allows these tales to resonate. The author argues that such a community provides a space for stories, which are easier to tell on the Internet and through it. Owing to this, it is possible to construct tales about experiencing an illness subjectively. The empirical foundation of the article consists of requested biographical data in the form of letters written by the group members. The main researched material is enriched with Internet-based participant observation – which aimed at recognizing the general mechanisms of the functioning of the ‘Porcelanowe Aniołki’ – as well as with individual in-depth interviews with psychologists and a suicidologist, which reveal the broader context of the group’s functioning. The article begins with a literature review regarding the fields of sociology and anthropology of health, sociology of interaction, and sociology of the Internet, as well as an overview of previous Polish Internet-based studies on support groups. Moreover, the material also contains the analysis of methodological and ethical issues. In the further part of the article, the author proceeds to the discussion and analysis of the collected material. The considerations lead the researcher to the conclusion that in and through the support group, the authors of the letters can better understand the history of their own illness, one beyond medical definitions.

Artykuł przedstawia wyniki badań jakościowych facebookowej grupy wsparcia „Porcelanowe Aniołki”. Głównym celem artykułu jest pokazanie roli opowieści o chorobie w kształtowaniu się tożsamości osób zmagających się z problemami psychicznymi oraz tego, jak funkcjonowanie analizowanej grupy wsparcia pozwala wybrzmieć tym historiom. Autorka stawia tezę, że taka społeczność zapewnia przestrzeń na historie, które łatwiej jest opowiedzieć w sieci lub za jej pośrednictwem. Dzięki temu możliwe jest konstruowanie opowieści o subiektywnym przeżywaniu choroby. Podstawę empiryczną artykułu stanowią wywołane dane biograficzne w postaci listów członków grupy. Główny materiał poddany analizie wzbogacony jest internetową obserwacją uczestniczącą, która miała na celu rozpoznanie ogólnych mechanizmów funkcjonowania „Porcelanowych Aniołków”, oraz indywidualnymi wywiadami pogłębionymi z psycholożkami i suicydolożką, które pokazują szerszy kontekst funkcjonowania grupy. Tekst rozpoczyna się od omówienia literatury z zakresu socjologii i antropologii zdrowia, socjologii interakcji, socjologii Internetu oraz od przeglądu dotychczasowych polskich badań internetowych grup wsparcia. Następnie rozważane są kwestie metodologiczne i etyczne. W dalszej części autorka przechodzi do omówienia i analizy zebranego materiału. Rozważania prowadzą ją do wniosku, że w przestrzeni internetowej grupy wsparcia i dzięki niej autorzy listów mogą lepiej zrozumieć własną historię choroby, wykraczającą poza medyczne definicje.