Nowy system warunkowości w prawie Unii Europejskiej

Abstract

The new regime of conditionality relating to the protection of the rule of law, postulated in the conclusions of the European Council and proposed in the Commission’s proposal, does not meet the dictionary requirements of genuine conditionality in two ways. Firstly, it does not introduce clear criteria as to the rule of law. Secondly, the rule of law is not required to be linked – on a sufficiently direct causal nexus – with what is to be dependent on the “rule of law”, i.e. the rule of law is not required to be sufficiently directly related in an actual (and not just potential) manner to certain (specific) EU finances, although the stated aim is to protect the financial interests of the Union. In such circumstances, the principle of legal certainty, being one of the elements of the actual rule of law, is breached. Moreover, the new conditionality duplicates and modifies to a certain extent the treaty procedure for the protection of the rule of law, what in itself constitutes a breach of treaty law by circumventing the law if only because the treaty procedure is more difficult to start than the one under the new conditionality system due to the required majority in the Council and unanimity in the European Council.

Autor omawia zgodność z prawem traktatowym projektowanego systemu warunkowości, dotyczącego zawieszania wypłaty funduszy unijnych państwom członkowskim w związku z zarzutem naruszania praworządności i innych zasad ogólnych. Tak rozumiana nowa warunkowość rozpatrzona została w kontekście dotychczasowego uzależniania wydatkowania funduszy unijnych (a wcześniej wspólnotowych) od spełnienia określonych kryteriów jako utrwalonej praktyki zarządzania funduszami.Celem niniejszego opracowania jest zbadanie zgodności z prawem traktatowym nowego systemu warunkowości dotyczącego ochrony praworządności i innych zasad ogólnych postulowanego w konkluzjach Rady Europejskiej z 17–21.07.2020 r. jako kontynuacji prac nad projektowanym przez Komisję rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich z 2.05.2018 r.