Literary antiutopias from modernism to postmodernism

Abstract

W odwzorowywaniu procesu prowadzącego od modernizmu do awangardy zostaje ukazanych wiele problemów aktualnych również obecnie. Cały system znaków w rosyjskich i czeskich literaturach pokazuje narastanie konfliktów w kwestiach społecznych, moralnych i estetycznych. Porównując katastroficzne i polityczne antyutopie Walerego Brusowa oraz Zamiatina i Orwella, można zauważyć wzrost kryzysu w społeczeństwie, wraz ze skłonnością do dalszego jego narastania, co jest groźnym sygnałem także dla teraźniejszości. Korelacja między filozofią pragmatyzmu a literaturą, ukazana zostaje w porównaniu sztuki Ze żivota hmyzu Karela i Josefa Capków, z powieściami absurdu - Żyzń nasiekomych Wiktora Pielewina (pol. Życie owadów) i Nesmrtelny pribEh Jifiego Kratochvila -wszyscy odkrywają wyzwalający efekt groteskowego wyobrażenia świata. Antyutopia zawiera w swej istocie aktualne znaki czasu, z którym jest związana, wnosi interesujące świadectwo do przemian stylu życia oraz własnej poetyki. Analiza dziewiętnastowiecznych i dwudziestowiecznych autorów pokazuje, że nie tylko symbol, ale także mit są wciąż żywe, chociaż ukazanie tego bardzo często jest abstrakcją, zgodnie ze współczesnym systemem myślenia. Prowokacyjna forma programu sztuki zamanifestowanego w modernizmie i w szczególności awangarda oraz ich wewnętrzny związek, jest jednym z fundamentalnych praw ewolucji w taki sam sposób, jak są nim semantyczne i strukturalne związki między literaturą, sztuką, muzyką oraz innymi formami kultury. Wewnętrzny związek modernizmu i awangardy odzwierciedlony w postmodernizmie, który wykorzystuje opinie na temat obu zjawisk, nadaje im nowe kształty.