Urbanistyka współczesna. Wybrane nurty oraz przykłady ich realizacji

Abstract

Współczesne oblicze urbanistyki, które ma swoje źródła w krytyce zjawisk obserwowanych w miastach od przełomu lat 50. i 60. XX wieku, jest niejednorodne. W praktyce zawodowej oraz w dyskusjach akademickich zazębiają lub ścierają się ze sobą różne podejścia do projektowania urbanistycznego. W konsekwencji, struktury przestrzenne miast są w tym samym czasie uzupełniane realizacjami urbanistycznymi wychodzącymi z nurtów o różnych założeniach i metodykach. Wydaje się jednak, że w literaturze przedmiotu brakuje stosownego przeglądu i klasyfikacji tych nurtów. Celem rozdziału jest zatem przedstawienie, porównanie i sklasyfikowanie wybranych nurtów urbanistyki, które wyłoniły się i zostały upowszechnione w ostatnich dekadach po obu stronach Północnego Atlantyku. Uwaga skierowana jest w szczególności na nowy urbanizm, urbanizm krajobrazowy oraz urbanizm „zrób to sam”. Rozdział wyjaśnia źródła, które stały za zarysowaniem się wskazanych nurtów. Przedstawia ich najważniejsze założenia, a także ilustruje je przykładami zrealizowanych projektów urbanistycznych. Przeprowadzona analiza doprowadziła do identyfikacji dwóch kluczowych osi rozgraniczających nurty urbanistyki współczesnej pod względem doktrynalnym i metodycznym. Pierwsza z tych osi to STRUKTURA vs PROCES, pozwalająca odróżnić efekty zorientowane na stworzenie nowej formy lub uruchomienie nowych działań w miastach. Druga oś to TAKTYKA vs STRATEGIA, która pozwala odróżnić drobne, oddolne interwencje urbanistyczne od wielkich inwestycji realizowanych odgórnie. Rozdział kończy się wskazaniem, iż przyszłe oblicze urbanistyki będzie zmierzało w kierunku synkretycznego łączenia założeń i metod różnych nurtów.