| dc.description.abstract | Dramat jest rozumiany tutaj jako opozycja dwóch funkcji — literackiego superkodu
i teatralnego kodeksu. Jako paradygmat realizowany tylko w jednym tekście literackim, superkod
umożliwia kontakt w procesie lektury odbiorcy indywidualnemu, podczas gdy kodeks — ustalając
prawa własnej realizacji w wielu przedstawieniach teatralnych — zakłada kontakt zbiorowości
widzów w trakcie inscenizacji. W rezultacie tekst dramatyczny generuje, jak się wydaje, pięć
procesów komunikacyjnych (diagram 1) i ujawnia wewnętrzne spolaryzowanie pomiędzy swą
dialogiczną naturą jako superkodu i monologiczną naturą jako kodeksu. Podstawową kategorią
podmiotu wypowiadającego ukazuje się natomiast w dramacie kategoria wykonawcy.
Kategorii tej mogą zostać przypisane cztery zasadnicze funkcje: a) interpretatora, który
realizuje brzemieniową potencję tekstu, b) aktora, który ucieleśnia implikowaną w tekście potencję
ruchu i przestrzeni, c) imitatora, który ujawnia „personalistyczną” potencję tekstu, d) reprezentanta
wspólnoty, koryfeusza, który umożliwia widowni uczestnictwo per procura w działaniach decydujących
o kształcie otaczającego uniwersum. Funkcje te determinują z kolei typ inscenizacji (recytacja,
spektakl, przedstawienie, misterium), określają status widowni (słuchacze, widzowie, ukryci
świadkowie, członkowie wspólnoty), przypisują określone funkcje kulturowe rodzajom inscenizacji
(ejdetyczna, gnoseotropiczna, synestetyczna, prakseotropiczna) oraz implikują różne koncepcje
teatru (rapsodczny, widowiskowy, psychologiczny, rytualny). | pl_PL |
