Wielość rzeczywistości w wybranych utworach Emmanuela Carrère’a. Wokół literackich inspiracji socjologii

Abstract

The concept of the multiplicity of realities developed by Alfred Schütz constitutes an important part of sociology of knowledge inspired by phenomenological ideas. A special role in this concept is played by the category of the world of everyday life, to which other “finite provinces of meaning” relate. The article is aimed at analyzing the situations in which two worlds (realities) overlap (mix) in people’s experience. At the same time, the obviousness of the world of everyday life is undermined. It is an attempt to apply Schütz’s concept of multiple realities to the analysis of such situations, with particular emphasis on the relationship between the world of everyday life and the world of fiction. Similarly to Schütz, who developed the concept of multiple realities using literary material (the case of Don Quixote), literary material (selected works by Emmanuel Carrère) will be used in this study and an attempt will be made to answer Schütz’s question about how people experience the reality. Selected works by Carrere will be subjected to content analysis, the result of which will be defining the dominant thematic fields, after which Schütz’s categories – constituting the effects of his concept of the multiplicity of realities – will be superimposed on these fields.

Rozwijana przez Alfreda Schütza koncepcja wielości rzeczywistości stanowi waż- ną część inspirowanej ideami fenomenologicznymi socjologii wiedzy, a szczególne miejsce w tej koncepcji zajmuje kategoria świata życia codziennego, do której odnoszą się pozostałe „ograniczone dziedziny znaczenia”. Celem artykułu jest analiza sytuacji, w których w do- świadczeniu ludzi dochodzi do nałożenia (zmieszania) się dwóch światów (rzeczywistości), a jednocześnie podważona zostaje oczywistość świata życia codziennego. W artykule zostanie podjęta próba zastosowania koncepcji wielości rzeczywistości Schütza do analizy takich sytuacji, ze szczególnym wyeksponowaniem relacji między światem życia codziennego i światem fikcji. Analogicznie do Schütza, który koncepcję wielości rzeczywistości rozwijał, posługując się materiałem literackim (casus Don Kichota), w artykule również zostanie wykorzystany materiał literacki (wybrane utwory Emmanuela Carrère’a) i podjęta będzie próba odpowiedzi na postawione przez Schütza pytanie o to, jak ludzie doświadczają rzeczywistości. Wybrane utwory Carrere’a zostaną poddane analizie treści, której efektem będzie zdefiniowanie dominujących pól tematycznych, a następnie na te pola nałożone zostaną Schützowskie kategorie tworzące zręby jego koncepcji wielości rzeczywistości.