Problematyka powództwa o ustalenie płci

Abstract

Lately in Poland the topic of transgender is rising to the higher ranks then before. These paper presents legal aspect of sex change in Poland which is one of a few countries that does not address that issue in the statutory form but has only resolved it by jurisprudence. Author presents current procedure of changing gender in Poland and history of its evolution over the years. Procedure of sex change has been fully developed by jurisprudence based on art. 189 of the Civil Procedure Code which made numerous problems arise. All of them require addressing and will be covered in this article. Paper also shows most important judicature of The European Court of Human Rights and international law regarding transsexualism and legal aspects of it. Author concludes the paper by pointing necessary steps that Polish legislator should take in discussed matter.

Ostatnio w Polsce do coraz wyższej rangi urasta zagadnienie prawne dotyczące tego, jak traktować osoby transseksualne w świetle prawa. Na gruncie polskiego prawa nigdy nie było przepisu wprost odnoszącego się do możliwości zmiany płci. Niemniej jednak w obliczu istnienia społecznej potrzeby istnienia takiej prawnej możliwości większość sądów stanęła na stanowisku, że na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego można wytoczyć powództwo o ustalenie płci. Niemniej zarówno doktryna, jak i orzecznictwo sądowe są w tym zakresie niejednolite, a praktyka pokazuje, że nawet w tożsamych stanach faktycznych różne sądy wydają różne wyroki, niekiedy uwzględniając powództwo na tej podstawie, a niekiedy je oddalając wobec braku podstawy prawnej. Największe jednak kontrowersje budzą poszczególne kwestie procesowe, związane z prowadzeniem takich spraw. W związku z tym artykuł ma na celu przybliżenie argumentów przemawiających za każdym z kierunków orzeczniczych oraz poddanie pod dyskusje poszczególnych aspektów i samej dopuszczalności powództwa o ustalenie płci na gruncie obowiązującego prawa polskiego oraz wypracowanie postulatów, jakie w tym zakresie powinny być spełnione w oparciu o standardy krajowe i międzynarodowe oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.