Mutilation du corps dans le fait divers sanglant aux XVIe et XVIIe siecles

Abstract

Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest motyw okaleczenia ludzkiego ciała, rozumianego jako czynność wykonana własnoręcznie, bądź też przez innego człowieka, poprzez zadanie cielesnych obrażeń, prowadzących do upośledzenia fizycznego, a nawet śmierci. Motyw ten opracowany jest na podstawie francuskojęzycznych utworów literackich z XVI i XVII wieku w kontekście realiów Francji. Pierwszy rozdział rozprawy (Axiologie de la mutilation; Aksjologia okaleczenia), poświęcony został rozważaniom na temat hierarchii wartości, która była przypisywana aktom okaleczenia konkretnych części ludzkiego ciała, bowiem atak na jego integralność rzadko był w dawnej literaturze dziełem przypadku. Celem analizy jest udowodnienie, że okaleczania dokonywano w konkretnym celu i było ono ponadto podporządkowane ustalonej symbolice. Rozdział drugi (Sémiologie du corps mutilé; Semiologia okaleczonego ciała) zawiera refleksje nad ciałem w kontekście znaku, jego własności i funkcji, w szczególności z perspektywy czytania „wielkiej Księgi stworzenia świata”. Okaleczenie można interpretować nie tylko z punktu widzenia teleologicznego, ale także z punktu widzenia deterministycznego, umożliwiającego określenie przyczyny, niewidzialnej i zewnętrznej dla okaleczonej jednostki, oraz skutek, czyli – znak, jakim jest uszkodzone ciało. Ostatni rozdział (Réécritures et réévaluations. Adaptacje i rewaluacje) zawiera przegląd powtarzających się motywów związanych z okaleczaniem ciała. Oprócz określenia funkcji i pozornie niebudzących wątpliwości znaczeń nadanych opisywanym scenom przez samych autorów, celem analizy było wychwycenie także i ukrytych aspektów semantycznych natury religijnej, ideologicznej, politycznej czy moralnej obecnych w utworach oraz dokonanie systematyzacji przedstawionych scen zgodnie z owymi kategoriami. Odkrycie warstwy przenośnej, nierzadko intertekstualnej, „krwawych” dzieł tamtej epoki, pozwala zrozumieć ich wyjątkowe i zmieniające się imaginarium, a także spojrzeć na nie z nieco mniej konwencjonalnego punktu widzenia.