O granicach i ich przesuwaniu w przestrzeniach sztuki współczesnej

Abstract

Od dawna artyści przesuwali estetyczne i etyczne granice, dzięki czemu wyprzedzali swoje epoki i stanowili ich czuły sejsmograf. Skoro sztuka jest wyrazem swoich czasów, nasuwa się pytanie, co i jak wyraża sztuka współczesna, która często w sposób kontrowersyjny i gwałtowny przesuwa i rozszerza swoje granice. Zjawisko destabilizacji granic (etycznych, estetycznych) zadekretował postmodernizm, którego najkrótsza definicja brzmi: wszystko wolno. Metodologiczna poprawność postmodernizmu zakładała bowiem, że nie można stawiać granic, nie można niczego hierarchizować, ustawiać na skali niższości i wyższości. Celem niniejszego tekstu jest ukazanie na wybranych przykładach wykraczania artystów poza społecznie przyjęte ramy twórczości, w tym dotyczące podejmowania nieobecnych dotąd tematów czy korzystania z nowych materii i środków wyrazu w konstruowaniu artystycznych wypowiedzi. Tekst jest próbą ukazania przemian w sztuce jako zjawiska wynikającego z przemian w innych wymiarach naszej rzeczywistości, wyzwolonych z wcześniejszych społecznie przyjętych norm i estetycznych okowów.

For a long time, artists have pushed aesthetic and ethical boundaries, making them ahead of their time and constituting their sensitive seismograph. Since art is an expression of its times, the question arises what and how does contemporary art express, which in a controversial and violent way shifts and expands its boundaries. The phenomenon of destabilization of boundaries (ethical, aesthetic) was decreed by postmodernism, the shortest definition of which is: everything is allowed. The methodological correctness of postmodernism assumed that no limits could be set, nothing could be hierarchized, nothing could be set on the scale of inferiority and superiority. The purpose of this text is to show, on selected examples, that artists go beyond the socially accepted framework of creativity, including those concerning the taking up of previously absent topics or the use of new matter and means of expression in constructing artistic statements. The text is an attempt to show changes in art as phenomenon resulting from changes in other dimensions of our reality, liberated from earlier socially accepted norms and aesthetic fetters.