Research Freedom and Access to Knowledge in Archaeological Research on Human Remains: Legal and Extra-Legal Perspectives

Abstract

Present-day bioarchaeology of human remains has a complex, normative foundations, and this results in a nearly paradigmatic shift in research conducted in that discipline of science. This article first introduces the manifold non-scientific significance of human remains and mortuary sites and the essentials of bioarchaeological research as well. It subsequently examines the concept of research freedom in the context of international and domestic regulations. Each state regulates bioarchaeological research distinctly. The article outlines a diplomatic pathway for undertaking research abroad. We then examine (de)colonial, indigenous, religious, and political contexts in which extra-legal regulations on the study of human remains also gain validity. This leads to a normative pluralism, the sources and justification of which we analyse and examplify. Such a pluralism unveils the deficits of positive legal regulation in the various contexts of discussed research. Our article is to support researchers in dealing with normative challenges – legal and extralegal – when it comes to undertaking research on human remains.

Dzisiejsza bioarcheologia szczątków ludzkich ma złożone umocowanie normatywne, które pociąga za sobą zgoła paradygmatyczne zmiany w badaniach prowadzonych w tej dyscyplinie nauki. Niniejszy artykuł w pierwszej kolejności przybliża wielorakie pozanaukowe znaczenie szczątków ludzkich i miejsc pochówki i istotę badań bioarcheologicznych. Następnie analizuje pojęcie wolności badań w kontekście międzynarodowych i rodzimych regulacji. Każde państwo odrębnie reguluje badania bioarcheologiczne. W artykule nakreślamy dyplomatyczną ścieżkę umożliwiającą podjęcie badań za granicą. Następnie badamy konteksty (de)kolonialne, rdzenne, religijne i polityczne, w których ważność zyskały także pozaprawne regulacje dotyczące badania ludzkich szczątków. Prowadzi to do pluralizmu normatywnego, którego źródła i zasadność analizujemy i egzemplifikujemy. Pluralizm taki odsłania deficyty pozytywnych regulacji prawnych w najróżniejszych kontekstach badań nad ludzkimi szczątkami. Nasz artykuł ma wesprzeć naukowców w radzeniu sobie z wyzwaniami normatywnymi – prawnymi i pozaprawnymi – gdy przychodzi im podjąć badania na ludzkich szczątkach.