Fraud or Poverty? Medieval Wedding Rings of Legnica Jews

Abstract

Wedding rings have been known since antiquity. In the Roman Empire, they took the form of bands adorned with a motif of two clasped hands. In Jewish culture, the engagement (kiddushin, erusin) – during which a ring was given – and the wedding (nissu’in) were originally separate ceremonies. It was not until the early 13th century that the giving of a ring to the bride became an integral part of the wedding ritual. According to Halakha, the ring was to be made of pure gold. In practice, however, wedding rings were also made of silver, gold-plated metals, and even cheaper materials like copper. Wedding rings could take the form of ordinary rings, making them difficult to identify as archaeological artefacts. The only feature mentioned in historical sources is the engraved inscription MAZAL TOV.MAZAL TOV not only conveyed a wish for happiness but also embodied a belief that its presence would ensure a successful union. To date, only three unquestionably medieval rings bearing this inscription are known: from Weissenfels, Colmar, and Erfurt, hoards hidden during the mid-fourteenth- century plague.Each features a crown in the shape of a miniature building, symbolising not only the creation of a new home for the couple but also – perhaps primarily – the Temple of Solomon or the Second Temple destroyed by Titus, expressing hope for its future reconstruction.Two Legnica rings were discovered during archaeological and architectural research conducted between 2021 and 2022 in the area bordered by Grodzka, Szpitalna, and Nowa Streets and the Galeria Piastowska building. One bears the MAZAL TOV inscription; the other has a crown in the form of Solomon’s Temple. Both are made of brass.Jewish tradition permitted the use of silver, gold-plated, or even copper rings as symbols of marriage. However, for the marriage to be valid, the groom was required to inform the bride of the ring’s actual material. If the bride was unaware of its true value, the marriage was considered invalid.The use of gold-imitating materials in the Legnica rings suggests they were made for poorer members of the Jewish community. However, the possibility of deliberate deception cannot be excluded. Even today, nearly 600 years later, these rings gleam with a golden hue, suggesting that they were made of precious metal.

Pierścienie zaślubinowe znane są już od czasów starożytnych. W imperium rzymskim przybierały one formę obrączki ozdobionej połączonymi w uścisku. W kulturze żydowskiej początkowo zaręczyny (kiddushin, erusin) – na których wręczano pierścień – i ślub (nissu’in) były odrębnymi ceremoniami, a dopiero od początków XIII w. przekazanie pierścienia pannie młodej staje się integralną częścią ceremonii ślubnych. Według Halachy pierścień taki musiał być wykonany wyłącznie z czystego złota. Jednakże w praktyce używano także biżuterii wykonanej ze srebra i pozłacanej oraz miedzianej. Pierścienie zaślubinowe mogły mieć formę zwykłej obrączki i w takich przypadkach niemożliwa jest ich identyfikacja w materiale zabytkowym. Jedyną cechą charakterystyczną zanotowaną w źródłach pisanych jest obecność wygrawerowanego na nich napisu MAZAL TOV.Napis MAZAL TOV to nie tylko życzenia szczęścia, ale i wiara, że użycie pierścienia zapewni udany związek. Jak do tej pory znamy tylko trzy bezspornie średniowieczne pierścienie z takim napisem – z Weissenfels, Colmar i Erfurtu, wchodzące w skład skarbów ukrytych w trakcie epidemii dżumy w połowie wieku XIV. Wszystkie mają koronę w kształcie miniaturowego budynku. Symbolizuje on nie tylko budowę nowego domu młodej pary, lecz także – o ile nie przede wszystkim – świątynię Salomona lub też Drugą Świątynię zburzoną przez Tytusa i nadzieję na jej odbudowę w przyszłości.Dwa pierścienie legnickie odkryto w trakcie badań archeologiczno-architektonicznych prowadzonych w latach 2021–2022 w kwartale zabudowy ograniczonym ul. Grodzką, Szpitalną i Nową oraz budynkiem Galerii Piastowskiej. Jeden z nich nosi napis MAZAL TOV, zaś drugi ma koronę w kształcie świątyni Salomona, a oba wykonane są z mosiądzu.W tradycji żydowskiej możliwym było wręczenie oblubienicy srebrnego lecz pozłacanego, a także i miedzianego pierścienia jako symbolu zawarcia małżeństwa. Jednakże aby małżeństwo było ważne, pan młody powinien powiadomić oblubienicę, z jakiego surowca pierścień jest wykonany. Gdy panna młoda nie była świadoma rzeczywistej wartości pierścienia, małżeństwo było nieważne.Surowiec jedynie imitujący złoto wykorzystany do wykonania legnickich pierścieni sugeruje, iż przeznaczone one były dla uboższych warstw żydowskiej społeczności. Nie należy jednakże wykluczać możliwości wykorzystania ich w celu dokonania oszustwa. Nawet dziś, po upływie prawie sześciuset lat od zdeponowania, lśnią one złotym blaskiem, sugerując, iż wykonane zostały właśnie z tego szlachetnego surowca.