Show simple item record

Water Supply in a Late Medieval Motte Tower Castle. Remarks Concerning the Discovery of a Well within the Mottetype Manor in Ciochowice in Upper Silesia

dc.contributor.authorZdaniewicz, Radosław
dc.date.accessioned2025-11-19T10:10:51Z
dc.date.available2025-11-19T10:10:51Z
dc.date.issued2025-11-19
dc.identifier.issn0208-6034
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/56711
dc.description.abstractWithin the late medieval motte manors in Europe, it is very rare to discover facilities and devices, including wells, related to the provision of water for the manor’s domestic needs. Certainly, easy access to water was important both for satisfying the daily needs of the inhabitants and for the stable economic functioning of any knightly seat. This was probably also the role of the well discovered within the relics of the motte in Ciochowice. The aim of this paper is to discuss this rare and valuable find in the context of other discoveries of this type in Europe. It will also be important to present its construction details, chronological findings and individual artefacts related to its daily functioning.en
dc.description.abstractW trakcie badań późnośredniowiecznych obiektów typu motte na terenie Europy niezwykle rzadko odkrywane są urządzenia, których zadaniem było dostarczanie wody na potrzeby użytkowe ich mieszkańców. Niewątpliwie łatwy dostęp do ujęcia lub źródła wody był istotny zarówno dla zaspokojenia codziennych potrzeb mieszkańców, jak i dla stabilnego funkcjonowania gospodarczego każdej siedziby rycerskiej. W otoczeniu średniowiecznego dworu rycerskiego w Ciochowicach na Górnym Śląsku, w trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych w 2021 r., natrafiono na relikty studni. Celem niniejszego artykułu było omówienie tego rzadkiego i cennego znaleziska w kontekście innych odkryć tego typu w Europie. W trakcie badań ustalono, że szkielet cembrowiny studni ciochowickiej stanowiły półokrąglaki sosnowe, na końcach zaciosane na obłap, z ostatkami, na tzw. jaskółczy ogon. Próby drewna pobrane z elementów drewnianych poddano badaniom chronologicznym metodą 14C i dendrochronologii. Wykazały one, że obiekt pochodzi z XV w. We wnętrzu i bezpośredniej bliskości studni odkryto szereg przedmiotów związanych z jej codziennym użytkowaniem, m.in. żelazną nabierkę, relikty obręczy wiadra czy ułamki naczyń ceramicznych.pl
dc.language.isoen
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl
dc.relation.ispartofseriesActa Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica;40pl
dc.rights.urihttps://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
dc.subjectwellen
dc.subjectwater supplyen
dc.subjectmotteen
dc.subjectknight’s manor houseen
dc.subjectlate medieval perioden
dc.subjectUpper Silesiaen
dc.subjectstudniapl
dc.subjectdostarczanie wodypl
dc.subjectmottepl
dc.subjectdwór rycerskipl
dc.subjectpóźne średniowieczepl
dc.subjectGórny Śląskpl
dc.titleWater Supply in a Late Medieval Motte Tower Castle. Remarks Concerning the Discovery of a Well within the Mottetype Manor in Ciochowice in Upper Silesiaen
dc.title.alternativeZaopatrzenie w wodę na późnośredniowiecznym obiekcie typu motte. Uwagi na temat odkrycia studni na terenie dworu typu motte w Ciochowicach na Górnym Śląskupl
dc.typeArticle
dc.page.number283-297
dc.contributor.authorAffiliationUniversity of Lodz, Doctoral School of Humanitiesen
dc.identifier.eissn2449-8300
dc.referencesAbłamowicz R. (2023), Zwierzęce szczątki kostne z grodziska w Ciochowicach, pow. gliwicki, woj. śląskie, “Górnośląskie Raporty Archeologiczne”, 2, p. 165–173.en
dc.referencesBagniewski Z., Tomczak E. (1972), Z badań grodzisk średniowiecznych powiatu gliwickiego, “Zeszyty Gliwickie”, 9, p. 201–217.en
dc.referencesBrno (2006), [in:] J. Tejral (ed.), Přehled výzkumů, vol. XLVII, Archeologický ústav Akademie věd České Republiky, Brno.en
dc.referencesBrüggler M., Ocklemburg U. (2015), Eine Motte mit Vorgängerbesiedlung am Mühlenbach in Schermbeck, “Archäologie im Rheinland”, 2014, p. 172–175.en
dc.referencesBuśko C. (1996), Urządzenia wodno-kanalizacyjne w średniowiecznych i nowożytnych miastach śląskich, “Archeologica Historica Polona”, 3, p. 93–122.en
dc.referencesCembrzyński P. (2014), Zaopatrzenie w wodę i usuwanie nieczystości w miastach stref bałtyckiej i sudecko-karpackiej w XIII–XVI w., Uniwersytet Wrocławski. Instytut Archeologii, Wrocław (Wratislavia Antiqa, 14).en
dc.referencesCiglbauer J., Vobejda L., Figura J., Hieke E., Krajíc R., Šálková T. (2023), Využívání vody na šlechtických hospodářských dvorech na příkladu dendroarcheologie dvora Švamberku, okres České Budějovice — The use of water in manor farmsteads illustrated on the example of the dendroarchaeology of the farmstead of Švamberk, České Budějovice, “Archeologické výzkumy v jižních Čechách”, 36, p. 231–247.en
dc.referencesde Meulemeester J., Matthys A. (2001), Castles at war: some reflections based on excavations of motte and bailey castles in Belgium, “Acta Archaeologica Lodziensia”, 47, p. 44–50.en
dc.referencesFokt K. (2012), Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie na Dolnym Śląsku w świetle badań archeologicznych, Księgarnia Akademicka, Kraków.en
dc.referencesGoiński D. (2016), Badania archeologiczne na gródku średniowiecznym w Rudzie Śląskiej-Kochłowicach, przeprowadzone w latach 2103–2014, województwo śląskie, [in:] Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2013–2015, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Katowice, p. 92–105.en
dc.referencesHeinzmann R. (1999), Filozofia średniowiecza, P. Domański (ed.), Wydawnictwo Antyk, Kęty.en
dc.referencesHerrnbrodt A. (1955/1956), Die Ausgrabungen auf der Motte Hover-berg bei Birgelen, Kreis Geilenkirchen-Heinsberg, “Bonner Jahrbuch”, 155/156.2, p. 343–354.en
dc.referencesHigham R., Barker P. (1992), Timber castles, University of Exeter Press, Exeter.en
dc.referencesHuml V. (1977), Sídla nižší šlechty na Jistebnicku (okres Tábor), “Archeologia Historica”, 2, p. 93–104.en
dc.referencesJasieńko J., Nowak T., Karolak T. (2014), Historyczne złącza ciesielskie / Historical carpentry joints, “Wiadomości Konserwatorskie / Journal of Heritage Conservation”, 40, p. 58–82.en
dc.referencesKlápšte J. (2012), Promena ceských zemí ve stredovek, NLN – Nakladatelství Lidové nowiny, Praha.en
dc.referencesKrajíc R. (2003), Sezimovo Ústí archeologie středověkého poddanského města 3 (Kovárna v Sezimově Ústí a a anallýza výrobků ze železa), Díl 2, Archeologický ústav AV ČR, Praha–Sezimovo Ústí–Tábor.en
dc.referencesLaberscheck J. (2016), Sieć wodna średniowiecznego Krakowa i jej gospodarcze wykorzytanie, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.en
dc.referencesLechowicz Z. (1986), Gniazdków, gm. Chotcza, woj. radomskie. Stanowisko 1, Informator Archeologiczny, r. 1986B, Ministerstwo Kultury i Sztuki; Polska Akademia Nauk, Warszawa, p. 180.en
dc.referencesLegutko R. (2017), Tales z Miletu o wodzie, “Peitho. Examina Antiqa”, 8.1, p. 81–90, https://doi.org/10.14746/pea.2017.1.4en
dc.referencesLigęza E. (1971), Wodociągi dawnego Krakowa do połowy XVII wieku, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków.en
dc.referencesŁubkowska B. (2016), Rola wody w życiu człowieka i środowisku, [in:] M. Podgórska (ed.), Żywienie a środowisko, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania w Gdańsku, Gdańsk, p. 20–37.en
dc.referencesMarciniak-Kajzer A. (2011), Dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, https://doi.org/10.18778/7525-543-0en
dc.referencesNowakowski D. (2017), Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.en
dc.referencesOstrowski W. (1996), Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.en
dc.referencesOttoway P., Rogers N. (2002), Craft, Industry and Everyday Life: Finds from Medieval York, Council for British Archaeology, York.en
dc.referencesPawliński M. (2012), Sprawozdanie z badań ratowniczych na Placu T. Kościuszki w Bytomiu, woj. śląskie, Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2009–2010, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Katowice, p. 60–65.en
dc.referencesPiekalski J., Duma P., Jaworski K., Boguszewicz A. (2021), A city and river in pre-industrial East-Central Europe. Case study: Wrocław, “Archaeologia Historica Polona”, 28, p. 79–115, https://doi.org/10.12775/AHP.2020.004en
dc.referencesSamsonowicz H. (1970), Życie miasta średniowiecznego, Wydawnictwo Poznańskie, Warszawa.en
dc.referencesSas-Zubrzycki J. (1916), Polskie budownictwo drewniane jako pierwowzór dla stylu nadwiślańskiego i stylu zygmuntowskiego w utworze kształtu. Badania oparte na licznych rysunkach zabytkowych, nakład własny autora, Kraków.en
dc.referencesSikora J., Kittel P. (2017), Problem nieco zapomniany? Zaplecza rezydencji rycerskich typu motte, [in:] A. Różański (ed.), Gemma Gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kočce-Krenz, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań, p. 561–589.en
dc.referencesSowina U. (2009), Woda i ludzie w mieście późnośredniowiecznym i wczesnonowożytnym, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa (Ziemie Polskie z Europą w Tle).en
dc.referencesZdaniewicz R. (2021), Z badań grodzisk średniowiecznych powiatu gliwickiego w pół wieku później, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, 36, p. 369–394, https://doi.org/10.18778/0208–6034.36.18en
dc.referencesZdaniewicz R., Abłamowicz R. (2024), Evidence of Food Preparation, Consumption and Storage in a Late Medieval Manor in Czechowice, Upper Silesia, “Fasciculi Archaeologiae Historicae”, 37, p. 47–65, https://doi.org/10.23858/FAH37/2024.003en
dc.contributor.authorEmailradoslaw.zdaniewicz@edu.uni.lodz.pl
dc.identifier.doi10.18778/0208-6034.40.17


Files in this item

Thumbnail
Name:
283-297_Zdaniewicz.pdf
Size:
2.145Mb
Format:
PDF
View/Open

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Except where otherwise noted, this item's license is described as https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0