Newspaper - Creator or Mirror of the Industrial Reality

Abstract

Niniejsze opracowanie dotyczy roli pracy w kształtowaniu rzeczywistości zakładowej, zwłaszcza postaw i zachowań pracowniczych. Wychodząc od analizy stadiów oddziaływania treści przekazywanych przez środki masowego przekazu na odbiorcę oraz możliwości prowadzenia analizy modelu wartości społecznych wyrażonych słownie, autorka przechodzi do analizy roli języka w procesie poznawczym. Eksponuje przede wszystkim fakt, iż język jest nie tylko środkiem do budowy obrazu otaczającej rzeczywistości ale również pełni wobec niej rolę kreacyjną. Zasadnicza część opracowania dotyczy analizy treści prasowych, dotyczących ideologii pracy a zawartych w "Trybunie Ludu" w latach 1970-1982. W analizie tej chodziło przede wszystkim o wykazanie, iż omawiana gazeta pełniła nie tyle rolę odzwierciedlania problemów dotyczących "życia w pracy” , co rolę kreatora pożądanych "stanów rzeczy", wzorca dla innych gazet. Poza funkcją "pierwszego egzemplarza" "Trybuna Ludu" przyczyniała się do tworzenia "zbiorowej poetyki" tekstów dziennikarskich. Przyjęcie takiego modelu propagandy prowadziło do obserwowanego "propagandowstrętu". Przekonanie, iż prasa "kłamie" wynikało m. in. stąd, iż sytuacja pracy jakiej doświadczali pracownicy była bardzo często odmienna od tej, która była propagowana. Oceniając sposób, w jaki ogólne treści ideologii pracy były propagowane na łamach "Trybuny Ludu" można stwierdzić, iż popełniono szereg klasycznych nieomal błędów. Widać to zwłaszcza na tle treści porozumień zawartych między pracownikami a instytucjami gospodarczymi w latach 1980-1981. Stąd też ogólny wniosek opracowania sprowadza się do stwierdzenia, iż ofensywność propagandowa, związana z jakością, wydajnością pracy, wyzwalaniem przedsiębiorczości itd. połączona być musi z rozwiązaniami systemowymi. W przeciwnym razie w sferze pracy możemy obserwować występowanie swoistego dysonansu motywacyjnego: przerostu motywacji, niedorozwoju motywacji i przemieszczenia motywacji.