Marguerite de Navarre et la pédagogie féminine

Abstract

Choć nie pozostawiła żadnego w duchu feministycznym manifestu, żadna dziedzina życia kobiety nie została przez nią pominięta. Szczególnie kobiecie-matce przyznaje ważną rolę wychowawczą. Stanowisko to znajduje swój literacki wyraz w roli wyznaczonej Oisille w Heptameronie lub najstarszej z kobiet w Dialogach, choć hierarchia może ulec odwróceniu, gdy przekazicielką nauk moralnych staje się ośmioletnia bohaterka Dialogue en forme de vision nocturne lub gdy problem jest przedmiotem dyskusji kilku kobiet. Zagadnienia wychowawcze dotyczące kobiety wiążą się z trzema dziedzinami życia: miłości, moralności i religii. Dialogi i np. nowele 4, 9 lub 10 w Heptameronie wprowadzają w centrum tej problematyki, ukazując niebezpieczeństwa, jakie czyhają na kobietę w patriarchalnym społeczeństwie. Jeśli „dworne” wychowanie zajmuje wiele miejsca w pedagogii Małgorzaty z Nawarry, jest ono zawsze podporządkowane wychowaniu moralnemu, nie wypowiada się jednak Królowa na temat kształcenia kobiet i ich walorów intelektualnych. Wiąże się to z jej krytycznym podejściem do ludzkiej uczoności. W Prisons bohater jest świadkiem zniszczenia „więzienia nauk” i z całej ludzkiej wiedzy zachowuje Pismo Święte. Rolą matki jest wpajać zasady pobożnego żywota i przez lekturę Biblii przekazywać słowo Boże. Nie ideał społeczny jest więc w centrum uwagi Królowej, ale ideał duchowy: nie feministyczne rewindykacje, ale poszukiwanie indywidualnej doskonałości.