Marguerite de Navarre à la cour de Louis XIV

Abstract

Ten intrygujący tekst kryje omówienie romansu Karoliny-Róży Caumont de la Force (1650-1724), pt. L'Histoire de Marguerite de Valois (1696). Tłem akcji powieści jest dwór Franciszka I. Na balu dla uświetnienia małżeństwa Małgorzaty z Henrykiem d’Albret opowiadania 14 narratorów wplecione są w główną intrygę akcji, tj. miłość Małgorzaty i konetabla de Bourbon. Dwie młode Hiszpanki opowiadają najpierw swoje przygody, które przywiodły je z dworu hiszpańskiego na dwór francuski do Saint-Germain-en-Laye, co pozwoliło przypomnieć niewolę Franciszka i przybycie Małgorzaty na dwór Karola V. Z kolei dama dworu królowej, pani Sancerre przypomina początki jej miłości z konetablem. Kolejne 12 opowiadań ma ukazać tę historię w relacji różnych narratorów. Elementy prawdy historycznej posłużą uprawdopodobnieniu fikcji literackiej. Akcja romansu dotyczy lat 1509-1527, tj. czasu od małżeństwa Małgorzaty z księciem d’Alençon do małżeństwa z Henrykiem d’Albret, autorka uwzględnia jednak tylko fakty szczególnie ważne. Konetabl de Bourbon i Małgorzata są przedstawieni jak dwie istoty dla siebie przeznaczone, ale które nigdy się nie połączą. Swoje rysy psychiczne bohaterowie powieści zawdzięczają ustalonej już legendzie (np. miłość Franciszka I do siostry i jego rycerskość, sprzeczności w charakterze Ludwiki Sabaudzkiej). W postaci Małgorzaty należało pokonać trudność przedstawienia jej jako wielkiej królowej i zarazem bohaterki romansu (autorka będzie zgodna ze stanowiskiem Karola de Sainte-Marthe, Brantôme’a lub Hilariona de Coste), stąd konflikt rozumu z namiętnością jak u bohaterek klasycznych. Literacki koloryt Renesansu nadaje wprowadzenie postaci Marota, Baifa, Leonarda da Vinci. Zgodnie z opinią Bayle’a, panna de La Force nie napisała Życia Małgorzaty z Nawarry, ale stworzyła znaczącą kartę w dziejach romansu historycznego w XVII w. (dla porównania autorka wskazała na pewne zbieżności sytuacyjne z Księżną de Clèves).