Zarys koncepcji marynizacji

Abstract

W artykule przedstawiono koncepcję marynizacji Ludwika Janiszewskiego, rozwijającą się na gruncie socjologii w latach 70., 80. i 90. ubiegłego wieku. Koncepcja ta, mówiąca o wpływie morza na życie społeczności nadmorskich oraz na kształtowanie się specyficznej struktury społecznej i kultury morskiej, rozwijała się w trzech naukowo podstawowych wymiarach. W wymiarze teoretycznym szczególnie istotne było dla niej wyróżnienie dwóch podstawowych czynników wpływających na proces marynizacji oraz określenie kierunków zależności między poszczególnymi składowymi tego procesu. W wymiarze empirycznym starania badaczy ukierunkowane były na pomiar wpływu środowiska morskiego na różne aspekty życia społecznego. W wymiarze metodologicznym szczególnie istotne okazało się skonstruowanie listy wskaźników, które w adekwatny sposób odzwierciedlałyby to złożone zjawisko. W artykule omówione są wskazane wymiary koncepcji marynizacji. W tekście postawione jest także pytanie o zasadność założenia o wzrastającym wpływie morza na życie społeczne. Aspektowe ograniczenie tego znaczenia (np. znaczne ograniczenie połowów dalekomorskich czy połowów bałtyckich) nasuwa bowiem pytanie o aktualność omawianej koncepcji.

The paper presents the concept of marinization introduced by Ludwik Janiszewski. This concept was developed in sociology in the 70s, 80s and 90s of the last century. The concept depicts the influence of the sea on the life of coastal communities, on the development of specific social structure and marine culture. The concept of marinization was specified in three basic scientific dimensions. In the theoretical dimension, particularly important one, for this concept, it was to distinguish two main factors influencing the process and determine the direction of the relationship between the individual components of this process. In terms of empirical issue researchers’ efforts were focused on measuring the impact of the marine environment in various aspects of social life. In the methodological dimension the problem of constructing a list of indicators that adequately reflect this complex phenomenon proved to be particularly important. The article discusses the aforementioned dimensions of the concept of marinization. The text also includes a question about the validity of assumptions about the growing influence of the sea on social life. The apparent reduction of this impact (eg. a significant reduction in deep-sea fishing or Baltic fishing) suggests the question of the timeliness of this concept.