Gatunki w dziennikarstwie poradnikowym (na przykładzie prasy). Część I

Abstract

The article presents the genealogical aspect of guidance journalism based on the selected titles of Polish consumer magazines. The fundamental purpose would be to compile a list of genres, taking into account their multi-variants features, which also means characterising them in respect of their structure, cognitive value, pragmatic role, and finally their style and intertextual aspect. Researched material has been organised in four groups: 1) genres ‘absent’ (not present) in consumer magazines 2) ‘not-advisory type’ genres, 3) conventional (classic) advisory-type forms, 4)multi-shaped and genealogically unsteady compositions. This article presentsthe first two groups.In magazines selected for this research do not occur the following journalistic genres: a comment, a review, a journalistic article, an essay, a feature article (also called an op-ed or a feuilleton and may be present occasionally), a report, a correspondence, press summary, a polemic and a debate.The genres not-advisory in style formally represent the field of functional writing or information journalism, rarely general public journalism (a reference, a historical timetable, a horoscope, a personality quiz, a photo coverage, a letter to the editor, an information article, a general quiz, a cultural recommendation, a feature, a profile, an interview - to mention just a few). They are usually enriched with advice element, which can take a form of a tiny suggestion or encouragement given directly, but also a form of a conclusion learned from a situation portrayed by a text’s protagonist or a situation he or she is affected by.

Artykuł prezentuje genologiczne ujęcie poradnikowego dziennikarstwa prasowego na podstawie wybranych tytułów polskiej prasy poradnikowej. Zasadniczym celem jest sformułowanie listy wzorców gatunkowych, uwzględniającej również ich wariantywność, a zatem scharakteryzowanie pod względem strukturalnym, poznawczym, pragmatycznym, stylistycznym oraz intertekstualnym. Badane teksty zostały uporządkowane w czterech grupach: 1) gatunki „nieobecne” w prasie poradnikowej, 2) gatunki nieporadnikowe, 3) klasyczne formy poradnikowe, 4)twory wielokształtne i genologicznie nieustabilizowane. W niniejszym artykuleprzedstawione są dwie pierwsze grupy.W badanych tytułach prasowych nie występują takie gatunki, jak: komentarz, recenzja, artykuł publicystyczny, esej, felieton (może być obecny wyjątkowo), sprawozdanie, korespondencja, przegląd prasy, polemika i debata.Gatunki formalnie nieporadnikowe reprezentują obszar piśmiennictwa użytkowego bądź dziennikarskiego informacyjnego, rzadziej publicystycznego (m.in. wzmianka, kalendarium, horoskop, psychozabawa, fotorelacja, list do redakcji, artykuł informacyjny, test, rekomendacja kulturalna, reportaż, sylwetka, wywiad). Są zazwyczaj wzbogacane o składnik poradnikowy, który może przyjmować postać zarówno drobnej wskazówki czy zachęty wyrażonej wprost, jak i nauki płynącej z sytuacji relacjonowanej przez bohatera tekstu lub jego dotyczącej.