Gesty i rytuały niewerbalne oraz ich znaczenie w obecnej polityce polskiej

Abstract

In this article, we analysed non-verbal behaviours and rituals of the representatives of Law and Justice (Prawo i Sprawiedliwość), the party currently ruling in Poland. Having analysed video material, we noticed three main tendencies in non-verbal rituals of public speeches on the Polish political scene. Firstly, public speeches by the Law and Justice politicians are characterised by a poor variety of gestures, which are mostly limited to adaptive behaviours, aiming at increasing the comfort of the speaker rather than enriching their verbal message. Secondly, we noticed that most of the so-called obscene emblems, that is gestures expressing contempt, disregard and lack of respect, are used in places where that should not be the case, that is in Parliament and political contexts, which leads us to the conclusion that the ruling party has given up the rules of political correctness. Thirdly, we noticed patent violations of practices and rituals that are rooted in culture as well as the mixing of the sacred and the profane.

W artykule poddaliśmy analizie niewerbalne zachowania i niewerbalne rytuały przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości, partii aktualnie rządzącej. Na podstawie naszych obserwacji i analizowanych materiałów filmowych zauważyliśmy trzy nowe podstawowe tendencje w niewerbalnych rytuałach wystąpień publicznych na polskiej scenie politycznej. Po pierwsze, wystąpienia polityków obecnej władzy charakteryzuje ubogość gestyczna w publicznej narracji, która ogranicza się na ogół do zachowań adaptacyjnych, mających na celu zwiększenie komfortu mówcy kosztem uplastycznienia jego werbalnych wywodów. Po drugie, zauważyliśmy, że większość tak zwanych emblematów obscenicznych, czyli gestów wyrażania pogardy, braku szacunku czy lekceważenia, pojawia się w przestrzeni, w której nie powinny się zdarzać – w parlamencie i sytuacjach publicznych, z czego wnioskujemy, że partia rządząca zrezygnowała z zasad politycznej poprawności. Po trzecie, zaobserwowaliśmy na tej scenie jawne łamanie i zaburzanie zakorzenionych w kulturze obyczajów i rytuałów, a także mieszanie dwóch sfer rytuałów: sacrum i profanum.