Rural Spatial Structures in Inhabitants
Streszczenie
Następujące czynniki wyznaczają współczesne wiejskie zbiorowości
terytorialne: wspólnota wynikająca z faktu zamieszkiwania
danego terytorium, powiązanie z systemem instytucji, organizacji
i infrastruktury technicznej lub społecznej, wzajemne więzi łącząco
mieszkańców. Obok tego istotna rola przypada stosunkowi
mieszkańców do przestrzeni. W warunkach wsi polskiej jej funkcjonalną
strukturę określa z Jednej strony historia i tradycja,
z drugiej - administracyjny podział na gèiny, najmniejsze z organizacyjnych
form działalności państwa na określonym terytorium
w dziedzinie stosunków politycznych, gospodarczych i społeczno-
-kulturalnych. Gminę można nazwać organizacyjną formą przestrzeni
wiejskiej, mającą zapewnić optimum rozmieszczania układów komunikacyjnych,
instytucjonalnych, zaspokajania potrzeb zbiorowości
mieszkańców i aktywności w podstawowych dziedzinach życia społecznego-
w formalnie wyznaczonych granicach.
Jednym z założeń planistycznych zagospodarowania przestrzeni
gmin Jest zmniejszenie dyßtansöw, ułatwianie jej pokonywania, a
za środek wiodący do tego celu uznano koncentrację miejsc pracy,
zamieszkania i obsługi mieszkańców w formie ogólnogminnych centrów
- ośrodków mieszkanlowo-usługowych. Funkcję tę pełnią lub
mają pełnić (po odpowiedniej rozbudowie) ośrodki gminne: wsie
lub miasteczka będące siedzibami władz administracyjnych, a tym
samym faktycznymi "stoHcem!" gminnych mikroregionów.
Opracowanie to Jest próbą empirycznej odpowiedzi na pytanie;
w jaki sposób postrzegają mieszkańcy gmin strukturę przestrzenną
ośrodków gminnych? Jakie są rodzaje i kierunki ich postaw wobec
tej struktury? Jakie czynniki warunkują postawy mieszkańców?
Badania prowadzone w 9, zróżnicowanych pod wieloma względami,
gminach pokazały, że ośrodki te postrzegane są Jako stosunkowo
niezłożone lub w niewielkim stopniu skomplikowane funkcjonalnie
struktury, dobrze znane Jedynie ich aktualnym mieszkańcom.
Po drugie: recepcja struktur (mająca za wskaźnik ich znajomość)
okazała się w niewielkim stopniu skorelowana z ekologiczny.n rozkładem
dystansów zamieszkiwania w skali gminy oraz ruchliwością
przestrzenną. Pośród cech badanych respondentów decydujący był pod tym względem zawód. Analiza korelacyjna wykazała, źe najlepiej
znają gminne ośrodki rolnicy - rdzenni mieszkańcy wsi.
Waloryzacja ośrodków gminnych (ocenianie ich jakości) pod
względem funkcjonalnym i eatetycznym pokazała dominujące znaczenie
czynników urbanistycznej kompozycji a w dalszej kolejności - stanu
zabudowy. Okazało się więc, że środowisko mieszkalne postrzegane
Je^t głównie przez pryzmat Jego materialno-przestrzennych aspektów.
Postawy afirmacji lub negacji owych struktur najsilniej różnicuje
wykonywany zawód, w mniejszym stopniu wykształcenie czy
wiek mieszkańców. Wyniki badań stać się mogą przyczynkiem do wyznaczania kierunków przebudowy ośrodków gminnych przez planistów.
Collections