Sur l'esprit facétieux de Marguerite de Navarre dans l'Heptamèron

Abstract

Nie kusząc się o szerszą definicję pojęcia, autor koncentruje się na kilku nowelach Heptameronu, analizując zawarte w nich elementy facecji. W noweli 34 facecyjność wynika z komizmu słownego, w noweli 11 wyraża się w złośliwym wyborze tematu, nowela 52 (o skatologicznym, jak poprzednia, charakterze) jest wykorzystaniem motywu oszukanego oszusta, ten sam motyw kształtuje również sytuację niewiernego męża w noweli 8. Tak jak inne formy komizmu (np. komizm słowny czy postaciowy), facecyjny charakter tych nowel odpowiada postawie i charakterowi autorki nie tylko zajętej refleksją religijną, moralną czy filozoficzną swojej epoki, ale nie unikającej również wesołości i żartu. Miały one, być może, stanowić element pewnej równowag wobec innych, najczęściej dramatycznych lub tragicznych w swej wymowie nowel Heptameronu. Jeśli nawet ich tematyka nie świadczy o oryginalności, autorka modyfikuje ją i urozmaica, wzbogacając fabułę psychologicznym prawdopodobieństwem. Facecyjność tematyki nie wyklucza zresztą aspektów moralnych noweli, ma bowiem autorka pełną świadomość artystycznych możliwości facecji zarówno w zakresie jej funkcji ludycznej, jak również jako przekaźnika służącej moralnemu zbudowaniu refleksji.