| dc.description.abstract | Ten pojawiający się przeszło 200 razy w tekście przymiotnik nie jest bynajmniej świadectwem
ubóstwa językowego autorki, ale świadczy o zasługującej na baczniejszą uwagę rozmaitości
jego zabarwienia znaczeniowego lub uczuciowego. Analiza 50 nowel, bowiem aż w tylu
występuje, prowadzi do wniosku, że choć nie pojawia się w innych niż powszechnie spotykane
w słownikach znaczeniach, znaczenia przenośne stanowią w nich dominantę stylistyczną. Jeśli
w znaczeniu dosłownym (ubogi, niemajętny) występuje stosunkowo rzadko, użyty w przenośni (godzien litości, żałosny, marny, nędzny), zabarwia się emocjonalnie w zależności od reakcji,
jaką wywołuje przedstawiana sytuacja, oraz od stanowiska światopoglądowego, charakteru
i usposobienia narratora, a często trzeba by słyszeć ton wypowiedzi, by móc rozstrzygnąć,
czy przymiotnik ten wyraża szczere współczucie bądź rozbawienie, ironię, a nawet pogardę.
(Dla tłumacza stanowi to dodatkową trudność, którą tylko gruntowna znajomość świata
i psychiki narratorów Heptameronu pozwoli usunąć). Z tych różnych zabarwień uczuciowych
znaczenie „godzien litości czy współczucia” spotyka się najczęściej jakby litość i współczucie
były w intencjach narratorów i samej autorki najwłaściwszą postawą wobec nędzy człowieka
i busolą postępowania w stosunkach międzyludzkich. W ten sposób przymiotnik „biedny”
staje się kluczem do zrozumienia osobowości naluraliter Christiana autorki, co zarazem
świadczy, że Heptamcron jest kontynuacją jej poezji religijnej, przeciwstawiającej już od
Zwierciadła grzesznej duszy małość i nędzę człowieka (rien) boskiej wszechmiłości i wszechmocy
(Tout). | pl_PL |
