| dc.description.abstract | Przyczyny kryzysu włoskich finansów lokalnych wynikały częściowo z ponadplanowego
wzrostu wydatków spowodowanego powstaniem nowych usług, poprawą
usług już istniejących oraz faktem, że elastyczność podatków lokalnych jest z reguły
niższa niż wzrost bogactw podległych opodatkowaniu. Na ten proces ujemnie
wpłynęła we Włoszech reforma finansowa z lat 1973—1974, która zmieniła do
głębi strukturę podatków w państwie i chwilowo skasowała większość podatków
lokalnych. W okresie oczekiwania na zatwierdzenie przez parlament nowych podatków
(może w 1981 r.) ciała lokalne otrzymują globalną subwencję „zastępczą”,
obliczaną na podstawie skasowanych podatków i co roku rewaloryzowaną. Powoduje
to niezgodność wpływów z bieżącymi potrzebami, które zmieniają się w
innym rytmie. Kryzys pogłębia ponadto deficytowość lokalnych przedsiębiorstw
publicznych spowodowana inflacją i spłacaniem długu państwowego. Interwencja
państwa czasowo odciążyła władze lokalne z tego ostatniego, przejmując na siebie
spłatę długu ustalonego przy końcu 1977 r.
Trwałe rozwiązanie problemu powinno być oparte na dostosowaniu wpływów
do potrzeb lokalnych, ale niepodobna dojść do tego od razu. Tytułem krótkoterminowego
rozwiązania parlament — po złożeniu na skarb państwa obowiązku
spłacania zakumulowanego długu — ustalił przepisy zmierzające do zrównoważenia
budżetów wydatków bieżących i zablokował pewną liczbę tych wydatków. Środki
te są do przyjęcia pod warunkiem, że istotnie będą tylko chwilowe, gdyż nie
rozwiązują one najgłębiej tkwiących problemów. W celu trwałego ich rozwiązania
potrzebne jest przede wszystkim powiększenie podatków lokalnych. Trzy stronnictwa polityczne przedstawiły projekty ustaw zmierzających do
zreformowania finansów lokalnych, ale projekty te wychodzą z bardzo różnych
punktów widzenia. W tym, co dotyczy nowych opodatkowań głównie proponowano:
niewielkie zwiększenie podatku od dochodów (co jest sprzeczne z równomiernym
rozłożeniem podatków, korzystnym dla miejscowych wspólnot) lub stworzenie
funduszu narodowego, finansowego przez TVA, a przeznaczonego na wspomaganie
gmin lokalnych o niskich dochodach (co osiąga rozmaitą skuteczność w zależności
od przyjętej formuły podziału). Zaproponowano także wprowadzenie podatku
lokalnego od nieruchomości. Jest on nieodzowny, ale ma tę niedogodność, że
trudno jest okresowo wyceniać posiadane nieruchomości według cen rynkowych.
Podział podatku od wartości dodanej (aż do ostatniej fazy konsumpcji) włącza
władze lokalne do zarządzania najważniejszym podatkiem.
Różnice w przedstawionych rozwiązaniach fiskalnych są związane z różnorodnością
opinii co do stopnia decentralizacji administracyjnej i finansowej. Trzeba
by więc, aby prawodawca ustanowił jednoznacznie metody decentralizowania
funkcji i podatków, czy to gmin i prowincji, czy też 20 regionów, które zajmują
miejsce pośrednie między państwem a społecznościami lokalnymi.
Artykuł zajmuje się następnie wyborem środków, które mogą służyć państwu
do scalenia podatków lokalnych. Chodzi o takie środki, które by zmierzały do
równomiernego rozłożenia podatków, a jednocześnie pobudzały władze lokalne
do podnoszenia skuteczności swych wydatfiów. Badanie rozwiązań przyjętych w W. Brytanii, Belgii i Danii potwierdziło konieczność przezwyciężenia aktualnego
stanu przejściowego we Włoszech przez dostosowanie wpływów finansowych
do wydatków, wzrastających w sposbób aßsolutny i względny z racji potrzeb
społecznych i ekonomicznych aglomeracji miejskich (szczególnie wielkich miast).
Konieczne do podjęcia są w tym celu następujące kroki: a) jasne określanie
stopnia decentralizacji administracyjnej i samodzielności gospodarczej, b) przezwyciężanie
uprzedzeń dotyczących swobody i odpowiedzialności władz terenowych,
c) zapewnienie zadowalającego poziomu usług lokalnych, d) poprawa usług istniejących
tak, aby pomoc finansowa nie stała się pobudką do rozrzutności i marnotrawstwa. | pl_PL |
