In Search for an Agile Epistemology: Implicit Conceptions in Research

Abstract

This theoretical article explores the role of implicit conceptions in scientific research, focusing on how these hidden frameworks influence the design, execution, and interpretation of studies. Drawing on the concept of tacit knowledge (Polanyi 1966; Malik 2023), it examines how researchers’ intuitive and non-verbalizable understandings shape their theoretical, methodological, and collaborative practices. The discussion is structured around four dimensions: tacit knowledge as an epistemological foundation, researcher identity, contextual influences, including paradigmatic and epistemological tensions, and the assessment and monitoring of implicit conceptions. The article emphasizes the need for epistemological flexibility, encouraging researchers to navigate positivist, interpretative, and critical paradigms based on the phenomenon under study. It critiques the “publish or perish” logic, advocating for prioritizing quality and knowledge advancement over market pressures. By adopting interdisciplinary and transversal approaches, researchers can address complex phenomena more comprehensively. Finally, the article highlights the importance of lifelong and cross-disciplinary training to equip researchers for contemporary scientific challenges while fostering innovation and adaptability.

Niniejszy artykuł teoretyczny bada rolę niejawnych koncepcji w badaniach naukowych, koncentrując się na tym, jak te ukryte ramy wpływają na projektowanie, realizację i interpretację badań. Opierając się na pojęciu wiedzy ukrytej (Polanyi 1966; Malik 2023), analizuje, w jaki sposób intuicyjne i niewerbalizowalne rozumienia badaczy kształtują ich praktyki teoretyczne, metodologiczne i współpracy. Dyskusja obejmuje cztery wymiary: wiedza ukryta jako podstawa epistemologiczna, tożsamość badacza, wpływy kontekstowe, w tym napięcia paradygmatyczne i epistemologiczne, oraz ocena i monitorowanie niejawnych koncepcji. Artykuł podkreśla potrzebę elastyczności epistemologicznej, zachęcając badaczy do poruszania się między paradygmatami pozytywistycznymi, interpretatywnymi i krytycznymi w zależności od badanego zjawiska. Krytykuje logikę „publikuj lub zgiń”, proponując priorytetowe traktowanie jakości i rozwoju wiedzy ponad presją rynku wydawnictw akademickich. Przyjęcie podejść interdyscyplinarnych i transwersalnych umożliwia szersze i bardziej kompleksowe zrozumienie złożonych zjawisk. Na koniec artykuł podkreśla znaczenie ustawicznego, interdyscyplinarnego szkolenia, aby wyposażyć badaczy w umiejętności niezbędne do sprostania współczesnym wyzwaniom naukowym, promując innowacje i adaptacyjność.